Geen paniek
Wie veel sciencefiction leest of kijkt, schrikt misschien van alle recente berichten over AI: kunstmatige intelligentie die kan schaken, die kunst maakt, tekst begrijpt, zelf kan schrijven…. Laat ik jullie maar geruststellen: voorlopig kan AI de wereld nog niet overnemen. Mijn eigen ervaring met AI gegenereerde afbeeldingen maakt duidelijk dat AI geen perfecte resultaten geeft. De verschillende tekst-naar-plaatjes algoritmes die beschikbaar zijn, doen me denken aan een driejarig kind. Het begrijpt wel woorden, maar het verband tussen de woorden verwaterd al snel. Vraag ik om een zwarte cirkel en een blauw vierkant, dan is de kans dat ik een blauwe cirkel krijg net zo groot als de kans op twee zwarte vierkanten tegen een blauwe achtergrond. Deze AI's kunnen namelijk ook niet tellen!
Onbedoelde creativiteit
Het bijzondere van dit driejarige kind is dan wel dat het een ongelooflijk artistiek talent heeft: het is getraind met alleen maar kunst (zowel geschilderd als fotografisch) en zal bijna altijd iets sfeervols teruggeven. Daarnaast lijkt het tien handjes te hebben, die van elkaar niet weten wat ze aan het doen zijn. Vraag ik om een wolf en een hert bij een beekje, dan krijg ik een, twee of drie dieren bij een beekje, maar die zijn dan van voren het ene dier en van achteren het andere - op sfeervolle wijze. Handje A was namelijk begonnen met het hoofd van dier X en handje E begon met de staart van dier Y en onderweg kwamen ze elkaar tegen en hebben ze de delen netjes aan elkaar getekend. Let wel: meestal wordt niet het beekje en een dier aan elkaar getekend - meestal! Er zit dus begrip in de getrainde neurale netwerken over categorieën van dingen: wat wel poten heeft en wat niet. (Je kunt klikken op het plaatje om een vergrote versie te zien van vier voorbeelden.)
Deze onkunde leidt tot onbedoelde creativiteit, een beetje zoals ook de evolutie ‘creatief’ is: het algoritme probeert gewoon van alles, en wat werkt wordt door de opdrachtgever bewaard. Bij elke gepubliceerde ‘gelukte’ afbeelding in de media mag je dus het aantal mislukte voorgangers optellen.
Bedoelde creativiteit
Een andere bron van creativiteit - en ditmaal bedoeld - is de ruis die aan het begin van het genereren aan het algoritme wordt gegeven. Wordt er geen startplaatje meegegeven, dan is er alleen maar ruis; wordt er wel een startplaatje meegegeven, dan wordt daar vaak 50% ruis aan toegevoegd. Bij iedere herhaling van dezelfde opdracht zorgt daardoor ook de ruis voor een andere uitkomst, en daarmee 'creativiteit'.
Je kunt ook bewust op zoek gaan naar onverwachte resultaten, bijvoorbeeld door een onzintekst op te geven. Wat ik zelf vaak doe is een popsong als uitgangspunt nemen, meestal 'titel + artiest', en dan maar zien wat de AI ervan maakt. Soms past het gegenereerde beeld compleet bij het liedje, en soms totaal niet. Hier staat een voorbeeld gebaseerd op 'In a gadda da vida' van Iron Butterfly. De titel van de song is dronkemanspraat, daarom verwachtte ik alleen een ijzeren vlinder te gaan zien, maar dat bleek te hoog gegrepen. Vlinders zijn nu eenmaal vlinders. Geen van vieren zijn het echt bestaande soorten, maar het exemplaar rechtsboven spant de kroon qua creativiteit. De AI heeft blijkbaar zijn best gedaan om ook de rest van de opdracht te begrijpen en erin te verwerken.
Ongewenste creativiteit
De eerder genoemde fouten van onze driejarige peuter geven vaak genoeg ongewenste creativiteit: zoogdieren met vijf of drie poten, mensen met drie armen of slechts een, verfrommelde gezichten of juist hoofden die buiten beeld vallen. Ongewenste creativiteit in het voorbeeld met de vlinders: extra randen in de afbeelding, alsof de AI ook de kaders deel van de afbeelding vindt en wil mee-genereren. Daarnaast is de vlinder rechtsboven ook aan de bovenrand en onderrand buiten het plaatje gevallen. Toch is dit de mooiste van viertal, dus wat doet de oprechte kunstenaar: deze uitkiezen, ontbrekende delen toevoegen en strepen verbeteren. Het resultaat kunnen jullie zien in de Art sectie van deze website.
Reactie plaatsen
Reacties