Om maar niet om de hete brij heen te draaien: het grote probleem van door AI gegenereerde kunst is de mogelijkheid van plagiaat. Laat ik maar gelijk met een overduidelijk voorbeeld beginnen: Vincent van Gogh. Zijn unieke stijl is herkenbaar uit duizenden. Zijn portret is wereldberoemd. Ik weet zeker dat ieder zichzelf respecterend AI algoritme dat 'kunst in het algemeen' wil genereren, ook getraind wordt met de schilderijen van Vincent van Gogh.
Het volgende plaatje is gegenereerd door het Stable Diffusion v1.5 algoritme (op Nightcafe Creator). Het zijn vier reacties op de prompt: "Eternal life, oil painting by Vincent Van Gogh 8k resolution holographic astral cosmic illustration mixed media by Pablo Amaringo". Zoals je ziet wordt er in de prompt zelfs naar twee artiesten gerefereerd, en het gegenereerde werk heeft onmiskenbaar trekjes van de werken van Vincent van Gogh.
Is dit ook plagiaat?
We pakken het woordenboek erbij, te beginnen met Wikipedia:
Plagiaat of letterdieverij is "het overnemen van stukken, gedachten, redeneringen van anderen en deze laten doorgaan voor eigen werk", aldus T. den Boon & R. Hendrickx (2015). Van Dale: Groot woordenboek van de Nederlandse taal: 3 Dl. (15e dr.). Utrecht/Antwerpen: Van Dale Uitgevers, p. 3001. Vgl. de definitie in de Oxford English Dictionary (online versie, laatst geraadpleegd op 2 november 2015): "The action or practice of taking someone else's work, idea, etc., and passing it off as one's own".
Pleeg ik nu zelf plagiaat door een stuk uit Wikipedia te kopiëren? Nee, want ik zet de bronvermelding erbij.
De vraag bij de gegenereerde beelden in de stijl van Van Gogh is nu: is het kopiëren van zijn stijl plagiaat? Het meest gegeven antwoord daarop is nee-tenzij... Stijlen mogen namelijk wel gekopieerd worden. Ideeën over vorm en afbeelding mogen ook gekopieerd worden. Iedereen mag een portret van Van Gogh maken, zelfs in diens eigen stijl, maar toch is er nog een grens: het werk mag niet zoveel op een van de (meer dan dertig) originelen lijken, dat het voor echt gehouden kan worden. Dus hier wordt de grens een beetje vaag. Wat er voor een leek uitziet als een 'echte', is voor de expert een overduidelijke imitatie. Het werk mag zeker niet worden aangeboden als een 'echte van Gogh'.
Plagiaat is echter iets anders dan een schending van het auteursrecht. Soms is plagiaat toegestaan, namelijk als een auteur al meer dan zeventig jaar dood is. Ook dat is met Vincent het geval. Iedereen mag een reproductie maken van zijn originele werken! Maar nog steeds mag het niet aangeboden worden als een 'echte Van Gogh', en met zeggen dat het een 'origineel eigen werk' is, kom je ook niet weg. Als je werk op een ander werk geïnspireerd is, kun je het er beter bij vertellen. Ook je potentiële kopers zullen het waarderen.
Deze blog gaat over het gegenereerde werk, de output, van het AI algoritme. Zo'n algoritme moet eerst getraind worden met heel veel voorbeelden, de input. Is hierbij sprake van schending van het auteursrecht of plagiaat? Dat wordt het onderwerp van een volgend blog.
Reactie plaatsen
Reacties